آناهیتا

شگفت انگیز است که مورخی مانند هرودوت نامی از الهه آناهیتا نمی برد. پیداست که یونانیان از زمان اشکانیان با آناهیتا آشنا شده اند. این نبود آشنایی به هر دلیلی که بوده باشد، روشن است که بیرون از مرزهای ایران آوازۀ آناهیتا به اندازۀ شهرت میترا نیست. هر جا که آناهیتا رخنه کرده است، دچار آمیختگی هایی با الاهه های همگون خود شده و گاهی نام و نقشش دگرگون و محلی شده است. حتی در جنوب غربی ایران نیز جنین بوده است و آناهیتا به شدت با عشتار، الاهۀ آب و عشق در آمیخته است و بیشترین یافته های باستان شناسان دربارۀ آناهیتا از غرب و جنوب غربی ایران است. در این یافته ها به نشانه هایی غیر بومی بر می خوریم.

به نظر می رسد مادها نخستین ایرانیانی بوده اند که به عنصر های تشکیل دهندۀ آناهیتا اجازه رشد داده اند و به برداشت ایرانیان باستان از الهه آب چهره ای رسمی بخشیده اند.